به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

چرا کاوش در اقیانوس خطرناک است؟

تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۶۲۵۶۷

همه این روز‌ها از اتفاقی که برای زیردریایی تایتان افتاد، اطلاع دارند. این زیردریایی که چند روز مفقود بود و بعد هم لاشه اش پیدا شد، بخشی از تلاش نسبتا تازه‌ای از سوی گردشگران و مشتریانی است که می‌خواستند اعماق اقیانوس را که بخش عمده آن هرگز توسط انسان‌ها دیده نشده، کشف کنند. اگر چه انسان‌ها ده‌ها هزار سال است که سطح اقیانوس را کاوش می‌کنند، طبق آمار سال ۲۰۲۲ اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده، تنها حدود ۲۰ درصد از بستر دریا نقشه برداری شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

محققان اغلب می‌گویند که سفر به فضا آسان‌تر از کاوش در اعماق اقیانوس است. به گفته انستیتو اقیانوس شناسی «وودز هول» به رغم آن که ۱۲ فضانورد در مجموع ۳۰۰ ساعت را در سطح ماه سپری کرده اند تنها سه نفر حدود ۳ ساعت را صرف کاوش در «چلنجر دیپ» یا عمیق‌ترین نقطه شناخته شده بستر دریای سیاره زمین کرده اند. اما چرا اطلاعات کمی از اقیانوس‌ها داریم و کاوش در آن جا خطرناک است؟

سفر به اعماق تاریکی با فشار زیاد 
دلیلی وجود دارد که اکتشافات اعماق دریا توسط انسان‌ها بسیار محدود شده است: سفر به اعماق اقیانوس به معنای ورود به قلمرویی با سطوح فشار بسیار زیاد است و هر چه به عمق بیشتری می‌روید؛ تلاش تان با خطر بیشتری همراه خواهد بود. در آن جا محیط تاریک و تقریبا بدون دید و دما بسیار پایین و سرد است. زیردریایی تایتان حامل پنج سرنشین بود که برای کاوش بقایای کشتی تایتانیک که در ۱۴۵۰ کیلومتری از کیپ کاد ماساچوست و حدود ۳۸۰۰ متری زیر آب قرار دارد به این سفر کاوشگرانه رفته بودند و آن اتفاق ناگوار برای شان افتاد. 

بیشتربخوانید

اقیانوس ها چقدر عمیق هستند؟ + فیلم

تاریخچه اکتشاف اقیانوس
اولین زیردریایی توسط مهندس هلندی «کورنلیس دربل» در سال ۱۶۲۰ ساخته شد. با وجود این، آن زیردریایی به بخش‌های کم عمق آب چسبید. یک گام بزرگ رو به جلو در اکتشافات انسانی در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط «تریست» نوعی شناور غواصی آزاد در اعماق چند هزارمتری زیر آب برداشته شد. تنها چند ماموریت از آن زمان به این سو به چنین عمقی رسیده اند. واقعیت آن است که سفر در زیر آب بسیار خطرناک است. به ازای هر ۱۰ متر سفر زیر سطح اقیانوس فشار به میزان یک اتمسفر افزایش می‌یابد. در نتیجه، سفر به چلنجر دیپ یا عمیق‌ترین نقطه جهان می‌تواند یک وسیله نقلیه دریایی را تحت فشاری قرار دهد که معادل وزن ۵۰ هواپیمای جامبوجت است. در این فشار کوچک‌ترین نقص ساختاری می‌تواند فاجعه‌ای را به همراه داشته باشد.

آن چه در انتهای اقیانوس نهفته است
 آن چه برای اعماق اقیانوس در نظر گرفته می‌شود از هزار تا ۶ هزار متر زیر سطح امتداد دارد، اما گودال‌های اعماق دریا می‌توانند تا ۱۱ هزار متر عمق داشته باشند. این منطقه هادال پلاژیک (فراژرف) نامیده می‌شود، در ناحیه هادال دمای هوا درست بالای صفر است و هیچ نوری از خورشید به آن نفوذ نمی‌کند. به گفته این انستیتو دانشمندان برای اولین بار در سال ۱۹۴۸ میلادی توانستند ثابت کنند که حیات زیر عمق ۶ هزار متر وجود دارد. 

هیولای ۱۸ متری در اعماق دریا
اولین ویدئو از یک موجود زنده که می‌تواند به طول حدود ۱۸ متر برسد در اعماق دریایی نزدیک ژاپن در سال ۲۰۱۲ میلادی ضبط شد. زمانی که یک اکوسیستم کاملا بیگانه توسط «رابرت بالارد» زمین شناس دریایی کشف شد و این نوع از تحقیقات با کشف انستیتو اقیانوس شناسی وودز هول در نزدیکی شکاف گالاپاگوس با کرم‌ها و صدف‌های غول پیکر و خرچنگ‌ها و آن چه در دریچه‌های زیر دریا زندگی می‌کردند، ادامه یافت.

این موجودات غیرمعمول که برخی از آن‌ها برای برقراری ارتباط، جذب طعمه و جذب جفت با نور بیولومنسانس می‌درخشند، زیستگاه‌هایی را در دیواره‌های شیب‌دار گودال‌های اقیانوسی ایجاد کرده اند. این اشکال حیات برای زندگی در محیط‌های دشوار، سازگار شده اند و در هیچ کجای دیگر در سیاره زمین وجود ندارند. آنان به جای تکیه بر نور خورشید برای فرایند‌های اساسی از انرژی شیمیایی حاصل از تراوش‌های گرمابی و دریچه‌های تشکیل شده توسط ماگمایی که از زیر کف اقیانوس بیرون می‌آیند، استفاده می‌کنند.

زیردریایی‌های بدون سرنشین

محققان از شناور آلوین برای کشف حیات دریایی عجیب، مطالعه تکتونیک صفحات و دریچه‌های گرمابی و کشف بقایای تایتانیک استفاده کرده اند. محققان انستیتوی وودز هول و ناسا برای توسعه وسایل نقلیه زیردریایی خودمختار بدون نیاز به سرنشین با یکدیگر همکاری کرده اند که می‌توانند فشار‌های بیش از هزار برابر فشار سطح اقیانوس را تحمل کنند. این وسایل نقلیه می‌توانند تنوع حیات زیر اقیانوس را بررسی کنند و قادر هستند به کشف اقیانوس‌های قمر‌های اطراف مشتری و زحل در آینده کمک کنند.

پیشرفت فناوری ممکن است کاوش انسان در اعماق اقیانوس‌ها را غیر ضروری کند. نوآوری‌هایی مانند روبات‌های اعماق دریا، تصویربرداری زیر آب با وضوح بالا، یادگیری ماشینی و توالی یابی DNA موجود در آب دریا به سرعت بخشیدن به کشف اشکال جدید حیات کمک می‌کند.

اقیانوسی از طلا و زیست پزشکی
تصور می‌شود که اقیانوس به اصطلاح یک معدن طلا از ترکیبات است و اکتشاف آن به چندین پیشرفت در عرصه زیست پزشکی منجر شده است. اولین داروی مشتق شده از دریا به نام «سیتارابین» در سال ۱۹۶۹ میلادی برای درمان سرطان خون تایید شد؛ دارویی که از نوعی اسفنج دریایی تهیه شده است. کار روی ترکیبات زیست فعال در زهر حلزون‌های مخروطی نوعی نرم تن دریایی منجر به ساخت یک داروی مُسکن قوی به نام زیکونوتید (با نام تجاری پریالت) شد. دانشمندان PCR یا واکنش زنجیره‌ای پلیمراز را توسعه دادند؛ تکنیکی که به طور گسترده برای نسخه برداری رشته‌های DNA، با کمک آنزیمی جدا شده از یک میکروب موجود در دریچه‌های هیدروترمال دریایی استفاده می‌شود. همچنین، یک پروتئین فلورسنت سبز مشاهده شده در چتر دریایی به محققان این امکان را می‌دهد که فرایند‌هایی که زمانی نامرئی بودند از جمله گسترش سلول‌های سرطانی و رشد سلول‌های عصبی را مشاهده کنند. محققان می‌گویند اقیانوس و حیات موجود در آن می‌تواند به برخی از بزرگ‌ترین چالش‌های پزشکی مانند مقاومت در برابر دارو‌های آنتی‌بیوتیکی پاسخ دهد.

منبع: روزنامه خراسان

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی خواندنی‌ها

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: اقیانوس کاوشگری اعماق اقیانوس اقیانوس ها اعماق دریا زیر آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۶۲۵۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آثار عیلامی در خطر تعرض است؟

پس از انتشار گسترده‌ٔ این ویدئو، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان واکنش نشان داد و طی بیانیه‌ای اعلام کرد این ویدئو مربوط به کاوش‌های فصل پنجم در سال ۱۳۹۸ است و این بازنشر شیطنتی از سوی برخی افراد نامشخص بود.

آستانه‌ٔ حساسیت

آنچه دربارهٔ این خبر و واکنش‌های مربوط به آن نگاه‌ها را به خود جلب می‌کند، حساسیت و واکنش تند مردم نسبت به آثار تاریخی و هویتی بود که نشان می‌دهد میزان حساسیت مردم نسبت به این آثار در خوزستان بالاست. اما چرا منطقهٔ «جوبجی» در رامهرمز از توابع استان خوزستان مهم است؟

«جوبجی» منطقه‌ای است که از نیمه‌ٔ دوم سال ۱۳۹۷ فعالیت کاوش و نجات‌بخشی در آن توسط پژوهشگاه میراث‌فرهنگی شروع شد و بعداً با کشف چند تابوت در این منطقهٔ تاریخی در صدر اخبار قرار گرفت و هر روز دربارهٔ این منطقه‌ٔ تاریخی و تابوت‌هایی که کشف شد، اخبار جدیدتری به گوش می‌رسید.

البته که شهرت جوبجی فقط به‌خاطر کشف این چند تابوت نبود، بلکه «جوبجی» همان محوطه‌ای است که گنجینهٔ معروفی از دل آن توسط باستان شناسان بیرون آمد.

گنجینهٔ طلایی و مفرغی حاکم عیلامی رامهرمز در روستایی به‌نام «جوبجی» است که در عملیات لوله‌کشی سازمان آب و برق خوزستان در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۶ کشف شد، متعلق به ۶۰۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد در تپهٔ باستانی «جوبجی» است.

بازار شایعات

هرچند در این میان برخی از خبرها حکایت از وجود مومیایی در این تابوت‌ها داشت، اما «میثم حسین‌زاده»، سرپرست هیئت کاوش نجات‌بخشی وقت محوطهٔ تاریخی «جوبجی»، وجود مومیایی را از اساس تکذیب کرد.

اما اخبار منطقه‌ٔ «جوبجی» چگونه برجسته شد؟ ماجرا از این قرار بود که بیل مکانیکی کارگران لوله‌گذاری به دو تابوت عیلامی خورد و تاریخ ناشناخته با ۵۰۰ شیء طلایی و مفرغی پیش چشم همه گشوده شد.

البته این محوطه بارها مورد تهدید و تعرض قرار می‌گرفت؛ مدتی از سوی لوله‌ٔ انتقال آب و بعدها از طریق جاده‌سازی مورد تهدید قرار گرفته بود. پس از مدتی سکوت خبری درباره‌ٔ منطقه‌ٔ «جوبجی» رامهرمز، این‌بار بازنشر ویدئویی قدیمی دوباره «جوبجی» را به بورس اخبار کشاند.

شیطنت درکار است

معاون میراث‌فرهنگی خوزستان دراین‌باره با اشاره به ویدئویی که چندروز اخیر در چند کانال خبری منتشر شده است، به «پیام ما» گفت: «این ویدئو مربوط به مراحل کاوش‌های فصل پنجم در سال ۱۳۹۸ است.»

«سیدمحسن حسینی» اظهار کرد: «با صدور مجوز فصل پنجم کاوش از سوی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور، هیئت باستان‌شناسی به‌منظور کاوش علمی و نجات‌بخشی در محل محوطهٔ تاریخی جوبجی حضور یافت که به‌دنبال آن، کاوش کاملاً علمی با حضور کارشناسان متخصص باستان‌شناس و مرمتگر انجام شد که حاصل این کاوش‌ها کشف تعدادی تابوت بود که در بعضی از آنها بقایای اسکلت انسانی وجود داشت.»

معاون میراث‌فرهنگی خوزستان ادامه داد: «ازهمین‌رو، با حضور کارشناس مرمتگر در هیئت، اقدامات علمی و مرمتی اولیه روی تابوت‌ها و اسکلت‌ها انجام شد و سپس با ساماندهی اصولی، همهٔ تابوت‌ها به‌منظور اقدامات بعدی از جمله مستندنگاری و مرمت، به کارگاه و آزمایشگاه پایگاه میراث‌جهانی منتقل شدند که در محیط آزمایشگاهی و کاملاً علمی مطالعات و اقدامات حفاظتی انجام شد و در حال حاضر نیز این تابوت‌ها در انبار قرار دارند و به‌محض راه‌اندازی موزه باستان‌شناسی رامهرمز، همهٔ اشیا و تابوت‌ها به موزهٔ رامهرمز انتقال خواهند یافت.»

او افزود: «از آغاز کار دولت سیزدهم، حفظ و حراست از اموال و اشیای ملی در اولویت کار میراث‌فرهنگی قرار گرفته است و در سال جدید هم به‌منظور ساماندهی این تابوت‌ها و نیز اشیا و اموال فرهنگی پنج شهرستان دیگر، تأمین اعتبار انجام داده‌ایم.»

حسینی با اشاره به ویدئوی منتشرشده دربارهٔ نابودی اسکلت‌های کشف‌شده در جوبجی گفت: «بعد از گذشت پنج سال دوباره این فیلم که در زمان خود پاسخ داده شده بود، بازپخش شده است.»

او افزود: «در هر هیئت کاوش باستان‌شناسی حداقل یک نفر مرمتگر و یک نفر استخوان‌شناس وجود دارد که اقدامات و موارد حفاظتی اولیه را روی اشیای مکشوف انجام می‌دهند.»

معاون میراث‌فرهنگی خوزستان بیان کرد: «اشیا و اموال حاصل از کاوش‌های جوبجی در محل استاندارد و مخزن امن قرار دارند. بخشی از کشفیات هم در مجهزترین آزمایشگاه‌های میراث‌فرهنگی کشور توسط کارشناسان مرتبط و مجرب در دست بررسی هستند.»

«جوبجی» اردیبهشت سال گذشته هم در صدر اخبار قرار گرفته بود؛ هجوم کامیون‌ها و تریلرهای معدن‌کاوان به جادۀ ممنوعۀ جوبجی، مشهور به جادۀ رودخانه که البته همان زمان «فاطمه داوری»، مدیر اداره‌کل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی کشور، به «پیام ما» گفته بود رفت‌وآمد کامیون‌ها در محوطۀ تاریخی جوبجی ممنوع شده است. حالا هم گرچه ویدئوی منتشرشده مربوط به سال‌ها قبل بود، اما همچنان بسیاری از محوطه‌های باستانی در خوزستان مورد تعرض سوداگران قرار می‌گیرند و این مسئله بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی را آزرده‌خاطر کرده است. فعالان میراث‌فرهنگی از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌خواهند نسبت به حفظ و امنیت محوطه‌ و آثار تاریخی اقدامات شایسته و درخوری اتخاذ کند تا شهروندان و خصوصاً علاقه‌مندان، کمتر شاهد تعرض و تخریب محوطه‌های تاریخی باشند.

۴۶

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902374